Wypadki przy pracy i choroby zawodowe oraz świadczenia z nimi związane.
Wypadek przy pracy.
Aby zdarzenie zostało uznane za wypadek przy pracy, wszystkie elementy definicji:
-
nagłość zdarzenia,
-
obecność przyczyny zewnętrznej,
-
skutek w postaci urazu lub śmierci,
-
związek zdarzenia z pracą)
muszą wystąpić jednocześnie.
Brak któregokolwiek z tych elementów (np. przyczyny zewnętrznej) powoduje, że zdarzenie (nawet śmiertelne), choćby miało miejsce w pracy nie może być uznane za wypadek przy pracy.
Za wypadek przy pracy uważa się nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w związku z pracą:
-
podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika zwykłych czynności lub poleceń przełożonych,
-
podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika czynności na rzecz pracodawcy, nawet bez polecenia,
-
w czasie pozostawania pracownika w dyspozycji pracodawcy w drodze między siedzibą pracodawcy a miejscem wykonywania obowiązku wynikającego ze stosunku pracy (art. 3 ust. 1 ustawy z 30 października 2002r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych; Dz.U. nr199, poz.1673 ze zm.; dalej: ustawa wypadkowa).
Za śmiertelny wypadek przy pracy uważa się wypadek, w wyniku którego nastąpiła śmierć poszkodowanego w okresie nieprzekraczającym 6 miesięcy od dnia wypadku (art. 3 ust. 4 ustawy wypadkowej).
Za ciężki wypadek przy pracy uważa się wypadek, w wyniku którego nastąpiło ciężkie uszkodzenie ciała, takie jak: utrata wzroku, słuchu, mowy, zdolności rozrodczej lub inne uszkodzenie ciała albo rozstrój zdrowia, naruszające podstawowe funkcje organizmu, a także choroba nieuleczalna lub zagrażająca życiu, trwała choroba psychiczna, całkowita lub częściowa niezdolność do pracy
w zawodzie albo trwałe, istotne zeszpecenie lub zniekształcenie ciała (art. 3 ust. 5 ustawy wypadkowej).
Za zbiorowy wypadek przy pracy uważa się natomiast wypadek, któremu w wyniku tego samego zdarzenia uległy co najmniej dwie osoby (art. 3 ust. 6 ustawy wypadkowej).
Wypadek w drodze do lub z pracy.
Za wypadek w drodze do pracy lub z pracy uważa się nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną, które nastąpiło w drodze do lub z miejsca wykonywania zatrudnienia lub innej działalności stanowiącej tytuł ubezpieczenia rentowego, jeżeli droga ta była najkrótsza i nie została przerwana (art. 57b ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych; Dz.U. z 2004 r. nr 39, poz. 353 ze zm.).
Za drogę do pracy lub z pracy uważa się oprócz drogi z domu do pracy lub z pracy do domu również drogę do miejsca lub z miejsca:
-
innego zatrudnienia lub innej działalności stanowiącej tytuł ubezpieczenia rentowego,
-
zwykłego wykonywania funkcji lub zadań zawodowych albo społecznych,
-
zwykłego spożywania posiłków,
-
odbywania nauki lub studiów.
Wypadek przy pracy – obowiązki pracodawcy.
Pracodawca ma obowiązek niezwłocznie zawiadomić właściwego okręgowego inspektora pracy i prokuratora o:
-
śmiertelnym,
-
ciężkim,
-
zbiorowym wypadku przy pracy,
-
każdym innym wypadku, który wywołał wymienione skutki, mającym związek z pracą, jeżeli może być uznany za wypadek przy pracy (art. 234 2 kp).
W razie wypadku przy pracy pracodawca ma obowiązek:
-
podjąć niezbędne działania eliminujące lub ograniczające zagrożenie,
-
zapewnić udzielenie pierwszej pomocy osobom poszkodowanym i ustalenie w przewidzianym trybie okoliczności i przyczyn wypadku,
-
zastosować odpowiednie środki zapobiegające podobnym wypadkom (art. 234 §1 kp).
Choroba zawodowa – obowiązki pracodawcy.
Pracodawca ma obowiązek niezwłocznie zgłosić właściwemu organowi Państwowej Inspekcji Sanitarnej i właściwemu okręgowemu inspektorowi pracy każdy przypadek rozpoznanej choroby zawodowej albo podejrzenia o taką chorobę (art. 235 1 i 2 kp).
W razie rozpoznania u pracownika choroby zawodowej pracodawca ma obowiązek:
-
ustalić przyczyny powstania choroby zawodowej oraz charakter i rozmiar zagrożenia tą chorobą, działając w porozumieniu z właściwym organem Państwowej Inspekcji Sanitarnej,
-
przystąpić niezwłocznie do usunięcia czynników powodujących powstanie choroby zawodowej i zastosować inne niezbędne środki zapobiegawcze,
-
zapewnić realizację zaleceń lekarskich (art. 235 §3 kp).
Pracodawca ma również obowiązek:
-
prowadzić rejestr wypadków przy pracy (art. 234 §3 kp),
-
prowadzić rejestr zachorowań na choroby zawodowe i podejrzeń o takie choroby (art. 235 §4 kp),
-
systematycznie analizować przyczyny wypadków przy pracy, chorób zawodowych i innych chorób związanych z warunkami środowiska pracy i na podstawie wyników tych analiz stosować właściwe środki zapobiegawcze (art. 236 kp),
-
zapewnić rozwój spójnej polityki zapobiegającej wypadkom przy pracy i chorobom zawodowym uwzględniającej zagadnienia techniczne, organizację pracy, warunki pracy, stosunki społeczne oraz wpływ czynników środowiska pracy (art. 207 §2 pkt4 kp).
Świadczenia z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych.
Z tytułu wypadku przy pracy lub choroby zawodowej z ubezpieczenia wypadkowego przysługują następujące świadczenia:
-
Zasiłek chorobowy,
-
Świadczenie rehabilitacyjne,
-
Zasiłek wyrównawczy,
-
Jednorazowe odszkodowanie,
-
Renta z tytułu niezdolności do pracy,
-
Renta szkoleniowa,
-
Renta rodzinna,
-
Dodatek do renty rodzinnej,
-
Dodatek pielęgnacyjny,
-
Pokrycie kosztów leczenia.